Geçtiğimiz günlerde İsrail'de arkeologların gizemli bir
tablet bulmasıyla yeni bir dönem mi başlıyor sorusu gündeme geldi. Buna göre tablette
yer alan İbranice cümleler, bu zamana kadar bilinenlerden ifadelerden oldukça
değişik. Amerika Birleşik Devletleri merkezli Associates for Biblical
Research'da (ABR) çalışma yürüten arkeolog, kazı direktörü Dr. Scott Stripling
ve ekibi 2019 senesinin Aralık ayında İsrail'in Nablus şehrinin hemen kuzeyinde
yer alan Ebal Dağı'nda “lanetli” bir tablet bulduklarını belirtti. Söz konusu tabletin
dış ve iç yüzeylerinde İbranice dilinde yazılmış ve bir anlaşmayı andıran
satırlar bulunuyordu.
Yer alan ifadeler şüphe uyandırdı
Arkeologların keşfettiği tabletin üzerinde, "Lanetli,
lanetli, lanetli - Tanrı Yahveh tarafından lanetlendi." ifadesini içeren
kısımlar vardı. Buradaki 'Yahveh' kavramının İbranice'de Tanrı anlamına
geldiğini öngören arkeolog isimler, sırrı çözmek için uzun bir süre çaba
harcadı. Scott Stripling, “Tabletin içinde ve dışında olmak üzere 40 harf
kurtardık. Hepsi Geç Tunç Çağı'na ait olduğunu düşündüğümüz proto-alfabetik bir
şekildeydi." ifadelerini kullandı.
Tabletin milattan önceki dönemlerden bugüne kadar geldiğini
söyleyen arkeologlar, tabletin üzerinde bulunan toprak tabakaları inceleyerek,
ilk belirlemelere göre bunun M.Ö. 1200'lü yılları belirlediğini açıkladı. Scott
Stripling, yapılan çalışmalar sonrasında bu tabletin tarihinin belki de
M.Ö.1400'lere kadar inebileceğini de ifade etti. Eğer bu tahminler somut bir
şekilde doğrulanabilirse, bu bilgi bilinen tarihte de değişikliğe gidilmesine
sebep olabilir.
Bunun ne olduğunu biliyorduk
Arkeolog Stripling, keşfedilen tabletin aslında yuvarlak bir
sunaktan bulunduğunu, toprakla birlikte kendilerine geldiğini ifade etti.
Stripling, “Onu görür görmez ne olduğunu biliyordum çünkü bu lanetli tablet
olarak biliniyor. Kalbim neredeyse göğsümden fırlayacaktı.” şeklinde konuştu.
Araştırmacılar uyarınca The Times of Israel'e verilen
röportaj bağlamında, bu tabletin bir diğer niteliği daha var. Tabletin,
İsraillilerin çok eski dönemlerde okuma yazma bilip bilmediğine dair süregelen akademik
tartışmalara ve araştırmalara farklı bir seviyeye taşıdığı açıklaması yapıldı. Söz
konusu araştırmacıların tabletle ilgili verdikleri tarih ispatlanabilirse,
lanetli tabletteki yazıt eski İsraillilerin hayatlarına dair bilinen olguları birkaç
yüzyıl eskiye bile götürebilir.
Fakat arkeologların ortaya attığı iddialardan sonra keşifte bulunmayan
Tel Aviv Üniversitesi'nden bir arkeolog ve fahri profesör olan Israel
Finkelstein, Ebal Dağı'nda bulunanlar ile araştırmacıların iddiaları arasında
'büyük bir boşluk' olduğu hususunda insanlara uyarı yaptı. Profesör
Finkelstein, "Genel olarak, İncil ve eski İsrail tarihi hakkında
bildiğimiz her şeyi görünüşte değiştiren keşiflerin sansasyonel iddialarından
rahatsızım." değerlendirmesinde bulundu.