Vatandaşın elindeki altınların ekonomiye kazandırılması için hayata geçirilen Altın Tasarruf Sistemi'nde yatırımcılar sisteme girmeleri halinde Altın Depo Hesapları, Altın Katılım Hesapları, Çeyrek Hesap, Çeyrek Katılım Hesabı, Altın Dönüşümlü TL Mevduat, Altın Dönüşümlü TL Katılma Hesabı türlerini tercih edebilecek.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 'Türkiye Ekonomi Modeli Yeni Adımlar ve Enflasyon Tedbirleri Tanıtım Toplantısı'nda yaptığı konuşmada, yastık altı altınların ekonomiye kazandırılması için, karşılığı TL tutarlarıyla altın dönüşümlü mevduat ve katılım hesabı açılarak değer korumasından faydalanılabileceğini açıklamıştı.
Yastık altı altınların ekonomiye kazandırılmasını amaçlayan yeni sistemde, rafineriler ve kuyumcular anlaşarak kendi toplama ve dağıtım kanallarını oluşturacak, vatandaşlar kuyumcular üzerinden ziynet, işlenmiş veya hurda gibi fiziki altınlarını sisteme teslim edecek ve ister bankalarda bulunan altın hesaplarına isterse teslim ettiği altının Türk lirası karşılığının TL cinsi hesaplarına aktarımını talep edebilecek.
Söz konusu aktarım anlık gerçekleşecek. Kişiler, finansal sisteme aktardığı altın tasarrufunu, tercih ettiği şekilde değerlendirildikten sonra tekrar fiziki olarak çekmek istediğinde kuyumcu ve banka dağıtım kanalları üzerinden rahatlıkla alabilecek.
Altın Tasarruf Sistemi'ne ilişkin en çok merak edilen 10 soru ve yanıtları ise şu şekilde:
KİŞİLER FİNANSAL SİSTEM DIŞINDA TUTTUKLARI ALTINLARINI SİSTEME NASIL DAHİL EDECEK HANGİ KANALLARA TESLİMATI YAPACAK?
Vatandaşlar fiziki altınlarını (ziynet, meskuk altınları, işlenmiş ve hurda) rafineriler tarafından oluşturulan kuyumcu ağları üzerinden özel yazılım ve donanımlar aracılığıyla banka hesaplarına aktarabilecekleri gibi ayrıca banka şubeleri kanalıyla da fiziki altın teslim edebilecek. Altın toplama sürecinde bugüne kadar uygulanandan farklı olarak bankaların bazı şubeleri toplama işlemlerine sürekli aracılık yapacak.
SİSTEME TESLİM EDİLEN ALTINLARIN DEĞERLEMESİ NASIL YAPILACAK?
Yastık altı altın tasarruflarının ekonomiye kazandırılması için önem arz eden hurda altın değerleme sisteminin işlerliğinin ve sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi amacıyla sistem dahilinde BDDK tarafından belirlenmiş 'Hurda Altın Değerlemesinde Kullanılacak Asgari Milyem Değerleri' esas alınacak. Vatandaşlar bu asgari değerler üzerinde kendilerine en uygun değerlemeyi veren kuyumcular üzerinden işlemlerini gerçekleştirecek. Kuyumcular, rafineriler ve bankalar arasında kurulacak teyit mekanizması çerçevesinde vatandaş işlemini gerçekleştirip kuyumcuyu terk etmeden önce hesabına ne kadar altın veya TL aktarıldığına ilişkin teyidi alacak.
HANGİ YATIRIM ARAÇLARINI TERCİH EDEBİLECEK VE GETİRİSİ NASIL HESAPLANACAK?
Cevap: Vatandaşlar sisteme girmeleri halinde Altın Depo Hesapları, Altın Katılım Hesapları, Çeyrek Hesap, Çeyrek Katılım Hesabı, Altın Dönüşümlü TL Mevduat, Altın Dönüşümlü TL Katılma Hesabı türlerini tercih edebilecek. Vatandaşın elde edeceği getiriler, sistem dahilinde seçtikleri yatırım aracı ve bankaya bağlı olarak değişkenlik gösterebilecek. Sağlanacak ek avantajlar, ilgili bankalarca ve oluşturulacak platformlarda vatandaşlara duyurulacak. Ayrıca Altın Dönüşümlü TL Mevduat veya Katılma Hesaplarında TCMB düzenlemesi uyarınca hesaplanan getiriler elde edilecek.
YATIRIM GERİ ÇEKİLİRKEN FİZİKİ ALTIN VEYA MEVDUAT OLARAK ALINABİLECEK Mİ?
Vatandaşlar sistem dahilinde fiziki altınlarını teslim ettikten sonra istedikleri zaman, 24 ayar gram, külçe veya çeyrek, meskuk fiziki altın ya da TL olarak geri alabilecek ancak vade ve hesap türüne bankalar tarafından farklı uygulamalar mümkün olabilecek.
Altını teslim etmek istediğinde yatırımcının herhangi bir bankada hesabı olması gerekecek mi, yoksa yapılacak sistemde o an banka hesabının açılması da mümkün olabilecek mi? Altınını teslim ettiği anda sistemden nema sağlama aktif hale gelecek mi?
Vatandaşların fiziki altınlarını teslim etmeleri sırasında sistem dahilindeki anlaşmalı bir bankada hesaplarının bulunması gerekecek. Fiziki altınlar anlaşmalı kuyumcular ve bankalara tesliminden sonra vatandaşın banka hesabına havale yapılacak. Altının fiziken değerlemesi yapılıp bankaya aktarıldıktan sonra ise hak edeceği getiriler aktif hale gelecek.
UYGULAMA NE ZAMAN BAŞLAYACAK VE BİR SÜRE SINIR OLACAK MI?
Şu anda fiziki altınların tesliminde anlaşmalı kuyumcu noktaları bulunuyor. İlerleyen zamanlarda söz konusu noktaların yaygınlaştırılması hedeflenirken halihazırda mevcut kuyumcu noktalarından fiziki altın teslimi yapılarak vatandaşların şu an için bankalarda bulunan altın hesaplarına aktarım yapılıyor. Söz konusu yatırımların fiziki altın olarak çekimine ve farklı hesap türlerinde değerlendirilmesine ise 1 Mart itibarıyla başlanacak. Kısa süre içinde 81 ilde en az bir kuyumcu noktası olacak şekilde daha geniş sayıda kuyumcu ağı üzerinden aktarım yapılması mümkün olacak. Vatandaşların darphane üretimi ziynet altın tasarruflarına özel olarak katılım bankalarında ve kamu bankalarında doğrudan çeyrek hesabı açmalarına da 1 Mart’tan itibaren başlanacak. Kısa bir süre içinde 1500 kuyumcu sayısına ulaşılacak. Öte yandan fiziki teslime ilişkin herhangi bir süre sınırı söz konusu değil. Vatandaşın mağduriyet yaşamaması için teyit sistemini oluşturan kuyumcu ağları kademeli olarak sisteme dahil edilecek.
SİSTEME DAHİL OLAN KUYUMCULAR İÇİN HERHANGİ BİR KRİTER BELİRLENDİ Mİ?
Kuyumcular için herhangi bir kriter belirlenmemekle birlikte Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kuyum işletmesi olması ve dahil oldukları rafineri tarafından sağlanan teyit sistemini kurmaları gerekiyor.
YETKİLİ BANKA VEYA KUYUMCULAR NASIL DUYURULACAK?
Fiziki altın teslim sürecinde bankalar haricinde rafinerilerin kuyumcu ağları öngörüldüğü için her bankanın tüm şubesinin sisteme dahil olması zorunlu değil ancak rafineriler ile bankalar arasında anlaşma yapılması gerekecek. Bu anlaşmayı yapan, kendi ağını oluşturan her banka veya şubeleri sisteme dahil olacak. Yetkili banka ve kuyumcu bilgilerinin, hazırlanacak web sitesi üzerinden vatandaşlara duyurulması planlanıyor.
Yararlanıcı yastık altı altınını bankada TL mevduata dönüştürdükten sonra vadesinden önce parasını çekmesi durumunda getiri miktarı değişebilecek mi?
Burada Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ hükümleri uygulanacak. Diğer hesap türlerinde ise altın mevduatı ve katılım hesabı kabul eden bankaların o hesaplarla ilgili düzenlemeleri esas olacak.
YASTIK ALTI ALTINLARIN HANGİ ENSTRÜMANLARLA DEĞERLENDİRİLEBİLECEĞİNE YÖNELİK ÖRNEK SENARYOLAR PAYLAŞABİLİR MİSİNİZ?
Vatandaşın fiziki altınını rafinerilerin kuyumcu ağları veya bankaya teslim edip altın dönüşümlü TL mevduat ve katılım mevduat hesabı açtırmaları halindeki senaryo örnekleri şöyle:
Değerlemesi Yapılan Altın Tutarı 100 gram has altın (1000/1000 )
İlgili Dönüşüm Kuru> 800 TL
Vatandaşın Hesabına Geçecek TL Tutar> 100*800 TL= 80.000 TL
3 Aylık Vade Sonunda Faiz/Kar Payı> Asgari yüzde 3,51
Getiri Tutarı> 80.000 *0.0351 = 2808 TL
Toplam Hesap Bakiyesi> 82.208 TL
1. Senaryo: Vade sonu altın fiyatının dönüşüm tutarından küçük olması durumunda:
Vade sonu gram altın kuru 750 TL
Toplam elde edilen kazanç> 2808 TL
2. Senaryo: Vade sonu altın fiyatının dönüşüm tutarına eşit olması durumunda:
Vade sonu gram altın kuru 800 TL
Toplam elde edilen kazanç> 2808 TL
3. Senaryo: Vade sonu altın fiyatının dönüşüm tutarından büyük, elde edilen kazançtan düşük olması halinde:
Vade sonu gram altın kuru 820 TL
Toplam elde edilen kazanç> 2808 TL
4. Senaryo: Vade sonu altın fiyatının dönüşüm tutarından ve kazançtan büyük olması halinde:
Vade sonu gram altın kuru 850 TL
Toplam elde edilen kazanç> 2808 TL + 2192* TL = 5000 TL
(*) Vade sonu fiyatının dönüşüm fiyatından yüksek olması ve fiyat farkı üzerinden hesaplanan tutarın banka tarafından ödenecek faiz veya kar payından yüksek çıkması durumunda ortaya çıkan getiri.