Anavatanı Kars olan, soğuğa dayanıklı, kalın kabuklu ve katmanlı olmasından dolayı gluten oranı normal buğday türlerine göre çok daha düşük olan kavılca buğdayının ekilmesi için Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği Başkanı İlhan Koçulu’nun, 20 yıl önce başlattığı çalışmaya Vali Türker Öksüz de destek oldu. Kars Valiliği öncülüğünde DAP İdaresi desteği ile yürütülen kavılca buğdayının tanıtımı ve yaygınlaştırılması projesi kapsamında 174 üreticiye 34 tonun üzerinde kavılca buğday tohumu dağıtıldı. Bin 750 dekar alana ekimi yapılan kavılca buğdayının hasadı ise geçtiğimiz günlerde başladı.
‘BU SENE 700-900 TON ARASI HASAT BEKLİYORUZ’
Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği Başkanı İlhan Koçulu, 20 yıldır verdiklerini ve bu emeğin Kars Valisi Türker Öksüz'ün girişimleriyle olumlu sonuçlandığını belirtti. 2000 yılında yerel ve geleneksel ürünleri çoğaltmak için çalışmalara başladığını vurgulayan Koçulu, ‘Kamudan 18 yıl hep 'Aferin' aldık, 'Helal olsun yapın' dediler ama 19'ncu yılda sayın valimiz Türker Öksüz bey geldikten sonra Kars'taki tarımsal değerlere ciddi bir şekilde sahip çıkılmaya başlandı. Ben hep şunu derdim; Anadolu'nun yerel ürünleri, yerel çeşitleri öksüzdür, sahipsizdir. Ama Türker Öksüz vali olduktan sonra soyadına yakışır bir şekilde bu öksüz ürünlere devlet babanın elini attı. Geçen yıl topladığı tohumları köylülere dağıttırdı. Bizim elimizde tohum vardı ama valimiz daha fazlasını dağıttırdı. Valimizin köylülere tohum dağıtması çiftçilerimizin daha fazla bu işe özenmelerini sağladı. Allah'ın izniyle bu sene 700-900 ton arası hasat bekliyoruz’ ifadelerini kullandı.
Kavılca buğdayını işleyecek olan ekipman, değirmen, kabuğunu soyacak makine konusunda sıkıntı yaşadıklarını belirten Koçulu, bunun için de Kars Kavılcası ve Kars Yerel Ürünler Üretim ve Pazarlama Kooperatifi kurduklarını ifade etti. Hasat için gerekli makinelerin siparişlerini verdiklerini kaydeden Koçulu, kavılca buğdayının artık sofralarımızda yer almaya başlayacağını bildirdi.
GENETİĞİ BOZULMAMIŞ TEK BUĞDAY ÇEŞİDİ
Merkeze bağlı Hapanlı köyünde buğday hasadı yapan Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Ali Gürbüz Sadıkoğlu, aldığı ürünlerden çok memnun olduğunu dile getirdi. Bu yıl 25 dönüm arazisine kavılca tohumu ektiğini ancak önmüzdeki yıl 100 dönüm araziye ekim yapmayı planladığını belirten Sadıkoğlu, Vali Türker Öksüz´e katkı ve destekleri için teşekkür etti.
Kavılca buğdayının Kars´a özgü genetiği bozulmadan günümüze kadar gelen tek buğday çeşidi olduğunun altını çizen Sadıkoğlu, şöyle konuştu:
‘13 bin yıllık bir tarihinden söz edilir. Yöresel dilde 'Kablıca' olarak adlandırılır ama günümüzde kavılca olarak isimlendirilmektedir. Genetiği bozulmamış tek buğday çeşididir. Endüstriyel buğday çıkana kadar dedelerimiz tarafından yöremizde sıklıkla ekilirmiş. Özellikle kabından kaynaklı un yapmaktaki zorluklar nedeniyle endüstriyel buğdaya geçilmiş ve uzun yıllar kaybolmayla karşı karşıya kalmış bir buğday çeşidimizdir. Ancak son yıllarda bu işle özellikle burada yaşayan birkaç arkadaşla birlikte ekim alanları oluşturularak yaygınlaştırılmış. Son dönemlerde de Tarım ve Orman Bakanlığı´nın yüzde 75 hibeli tohumluk kavılca buğdayı dağıtımı ve Kars Valiliğimizin çiftçilere yönelik DAP´la birlikte yapmış olduğu projeyle dağıttığı tohumlar çok iyi ürün verdi. Bu işe ön ayak olanlardan özellikle kadim buğdayı yeniden toprakla buluşturanlardan Allah razı olsun diyoruz. Güzel, verimli bir ürün olması bizi memnun etmiştir. Bunun daha da yaygınlaştırılarak Serhat Kalkınma Ajansı´nın da Arpaçay ilçesinde yapmayı planladığı buna yönelik üretim tesisi ya da bununla ilgili un ve mamulleri konusundaki tesis açıldığında inanıyorum ki pazar konusunda da sıkıntı çekmeyeceğiz.’
'KAVILCA BUĞDAYI ÖNEMLİ TARIMSAL DEĞERLERİMİZDEN BİRİ'
Üretimin artması için yola çıktıklarını belirten Kars Valisi Türker Öksüz, ‘DAP İdaresi Başkanlığı ile birlikte kavılca buğdayının tanıtılması ve yaygınlaştırılması projesi hazırladık. 174 üreticimize 34 ton kavılca buğdayı tohumu dağıttık. Allah'a şükürler olsun hasat mevsimi geldi ve biz emeğimizin, gayretimizin karşılığını aldık. Çiftçilerimiz de büyük gayret gösterdi tabi ki en büyük emek çiftçimizindir. Çiftçilerimiz bu sağlıklı ve geçmişi binlerce yıla dayanan bu antik buğdayı üreterek şehrimizin ekonomisine inşallah katkıda bulunacak’ ifadelerini kullandı.
Milli değerleri, milli kaynakları öne çıkarmayı hedeflediklerini kaydeden Vali Türker Öksüz, ‘Kavılca buğdayı da önemli tarımsal değerlerimizden biri. Unutulmaya yüz tutmuştu ama bu projeyle birlikte tekrar bilinilirliğini artırmayı hedefledik. Bunu da başardığımızı zannediyorum. Bununla birlikte şehrimizde bitkisel üretimde de inşallah artış olacak. İler ki günlerde sulama imkanımız da artacak böylelikle bu bağdaş çeşidinin de şehrimizde yetişmesine ve yaygınlaşmasına katkısı olacak. Sonuçta çok önemli bir tarımsal değeri ülkemizin ekonomisine katma değer olarak yansıtmış olacağız’ diye konuştu.