Türkiye'de kayıtlı 29 milyon aracın yaklaşık 8 milyonu, Akaryakıt harcamalarını gider göstererek vergi indirimi sağlayan vergi mükellefleriyle ilişkili. Bunlardan 3 milyonu ise ticari Taşıt Tanıma Sistemi (TTS) kullanıyor. Yakıt harcamalarını gider olarak gösterebilmek için araçların kiralanmış veya işletmeye dahil olup iş amaçlı kullanılıyor olması gerekiyor.
Mevcut sistemde sahte fatura sorunları bulunuyor
Şu anki sistemde, akaryakıt dolumu sırasında aracın plaka bilgisi istasyon görevlisi tarafından manuel olarak giriliyor. Bu yöntem, sahte fatura oluşturulmasına yol açabiliyor. Örneğin, bir şirket sahibinin yakınına ait araca alınan yakıt, şirket aracına alınmış gibi gösterilebiliyor. Bu durum, bazı mükelleflerin aslında kullanmadıkları veya kullandıklarından daha fazla akaryakıt harcamasını gider olarak göstermesine olanak tanıyor.
Bu tür usulsüzlükler, yakıt harcamalarının gider olarak gösterilmesi sonucu daha az vergi ödenmesine neden oluyor ve yıllık kaybın 15 milyar lirayı bulduğu tahmin ediliyor. Bu sorunu çözmek amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yerli imkanlarla geliştirilen Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), 1 Ocak 2025 itibarıyla devreye girecek.
8 milyon araca takip
UTTS, akaryakıt istasyonlarında plaka bilgilerinin manuel girişini önleyerek, plakaların otomatik olarak sisteme aktarılmasını sağlayacak. Yaklaşık 8 milyon aracın yakıt depo girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılacak. Bu cihaz sayesinde aracın kime ait olduğu ve plaka bilgileri kayıt altına alınacak. Akaryakıt istasyonlarındaki pompa tabancalarına yerleştirilecek ‘Taşıt Tanıma Okuyucu’su (TTO) ile, yakıt alan araca ait bilgiler, alınan yakıt miktarı ve ödeme bilgileri anında UTTS’ye işlenecek, böylece manuel plaka girişi dönemi sona erecek.
Bu sistem, sadece vergi mükellefi olan kişi ve kuruluşları kapsıyor. Dolayısıyla yeni uygulama 8 milyon araç sahibini ilgilendiriyor. Geriye kalan 21 milyon bireysel araç sahibi ise kapsam dışı. Ancak, bireysel taşıt sahipleri de dilerlerse bu sistemden yararlanabilecekler.