1 yıl dolmadan kiraya zam yapan ev sahiplerine kötü haber: Dava edilebilirsiniz!
Ülkemizde gayrimenkul fiyatlarının ve kiraların son zamanlarda çok yüksek bir oranda artması vatandaşların dikkatini çekiyor. Ülke genelinde ev kiralarına yapılan zamlar yüzde 100'ü geçti. Bu sebeple de ev sahipleri kiralık olan evlerinde oturan vatandaşlara adeta baskı kurmaya başladı. Peki 1 yıl dolmadan ev sahiplerinin istediği zam yasal mı? İşte detaylar…
ira artışlarında yıllık orana bakıldığında Antalya yüzde 122 ile lider konumda. Antalya’yı yüzde 112,3 ile İstanbul, yüzde 106,7 ile Ankara, yüzde 98,2 ile Mersin seyrediyor. Buna bağlı olarak kira fiyatlarında görülen bu yüksek artıştan sonra ev bulmak isteyen vatandaşlar da zorluk çekiyor. Sosyal medyada birçok insan ev sahipleri tarafından zorla çıkarılma baskısıyla karşı karşıya olduğunu yazıyor.
Ya evden çık ya da ara zam yap
Ev sahipleri, evlerini daha yüksek fiyattan kiraya verebilmek adına hali hazırda evde oturan kiracılarını çeşitli sebeplerle evden çıkarma çabası içinde. Bu konuda istediğini elde edemeyen ev sahiplerinin ikinci baskısı ise “O zaman ara zam istiyorum” şeklinde oluyor.
Peki ev sahiplerinin 'Ya evden çık ya da ara zam yap' talebi yasal mı?
Söz konusu konuda açıklamalarda bulunan Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, tartışmalarla ilgili Borçlar Kanunu'nun ilgili maddelerini işaret etti.
Zam yalnızca kira sözleşmesinin sonunda yapılabilir ifadelerini kullanan Kiraz şöyle dedi:
“Sözleşmede aksi yazsa bile kiraya TÜFE 12 aylık değişim oranı kapsamında zam yapılabilir. Ara zam diye bir düzenleme kanunda yoktur ve ev sahibi de böyle bir şey talep edemez. Kiracının yapacağı şey, bir yıllık kira sözleşmenin bitmesini beklemek ve bir önceki ayın TÜFE 12 aylık değişim oranını kira bedeline uygulamaktır. Kiracı eğer sözleşme dışında herhangi bir durumla karşı karşıya kalırsa bunu direkt reddetmelidir. Ev sahibi bu ret karşısında kiracıyı taciz veya rahatsız etme gibi yollara giderse bu bir suçtur ve olay mahkemeye taşınır. Ev sahipleri 6 aylık sözleşme talep edip bunu da uygulayabilirler. Ama 6 ayın sonunda sözleşme kendiliğinden 1 sene uzar. Örneğin ev sahibi 6+6 ay sözleşme uygulayamaz. Burada da yapılacak artış TÜFE oranının daha fazlası olamaz.”
Kiralık ev için ofis formülü
Şu anda ülke genelinde hakim olan konut sıkıntısına dair de konuşan Kiraz, “Konut üretimi geçen seneye göre hızlandı. Ancak kira artışlarında yaşadığımız sıkıntı biraz daha devam edecek gibi duruyor. Yabancıya satışın biraz durması lazım. Son olarak yapılan Türk vatandaşlığına başvuru şartında alınacak gayrimenkul değerinin 250 bin dolardan 400 bin dolara yükseltilmesi bu durumu biraz frenleyecektir. Ofislerin konuta çevrilmesi konusunda da bir düzenleme olacak gibi duruyor. Boş ofis sayısında ciddi bir rakam var. Ancak bu düzenleme de ilerleyen dönemlere etki edecektir. Bu yüzden 1-2 yıl daha durumun biraz daha sıkıntılı geçeceğini söyleyebiliriz.” dedi.
Açıklanan orandan daha fazla zam yapılamayacağını da sözlerine ekleyen Kiraz, “Ev sahiplerinin yılda bir kere zam yapma hakları var. O da son 12 ayın ortalaması olarak açıklanan tüketici fiyat endeksi ne ise ancak o kadar zam yapabilirler. Açıklanan rakamın altı için serbestlik var ancak üstü için yok. Örneğin tüketici fiyat endeksi yüzde 15 olarak açıklandı. Bunu yüzde 10 olarak alabilirsiniz veya hiç zam yapmayabilirsiniz ancak yüzde 15'ın bir tık üstüne dahi çıkamazsınız.” ifadelerini kullandı.
Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan da kiracıların müzdarip olduğu kira artışı konusunda ancak bu şartlar altında kiracının tahliyesinin istenebileceğini açıkladı:
- Bir yıl içerisinde en az 2 kere kirayı aksatıp noterden bununla ilgili ihtar almışsa,
- Konut amacına uygun olarak kullanılmıyorsa,
- Kat Mülkiyet Kanunu'na uygun hareket etmiyorsa,
- Mülk sahibinden habersiz çok büyük oranda tadilat yapılmışsa,
- Ev sahibi mülke ihtiyacı olduğunu ispatlamışsa,
- Eğer 10 yıl bitmişse ev sahibi hiçbir gerekçe göstermeksizin tahliye isteyebilir.
- 5 yılı geçtikten sonra da civardaki ev kiraları çok artmışsa ev sahipleri kira tespit davası açabilir.
Kiracılara uyarı: Ev sahibini dava edin
Konu hakkında konuşan bir diğer isim Avukat Göknur Mercan ise, ara zam ile alakalı "Bu durumun yasal olarak bir karşılığı yok. Bu konularda ara dönemler çok önemli. Mesela 5 yıl olduysa rayiç bedelden artırım istenmesi normaldir. Ama 5 yılın altındaki herhangi bir dönemde mülk sahibi, rayiç bedelden kira artırımı isteyemez.” şeklinde konuştu ve ekledi: "Ev sahibini şikâyet edin"
Tüfe'nin dışına çıkmayın
Bir diğer Avukat isim Hadi Dündar ise "Zaten bir sözleşme yaptığınızda karşılıklı olarak bazı şartları kabul ediliyorsunuz. İmzaladığınız sözleşme bir yıllık süreyi kapsıyorsa bunun dışına çıkamazsınız. Sözleşme dışına çıkılabilmesi için imza attığınız şartları yerine getirmemeniz gerekir. 5 yıla kadar hiçbir mülk sahibi açıklanan TÜFE'nin dışına çıkamaz." dedi ve ekledi: "Diyelim ki ev sahibiniz bu rakamın dışına çıktı ve siz de ödemek zorunda kaldınız. Gidip 'Ben bu rakamı ödemek zorunda kaldım' diyerek bu parayı geri talep edebiliyorsunuz. Kirada zam diye bir şey yoktur zaten. Ya kirada senelik artırım vardır ya da siz uyarma davası açarsınız, buradan çıkacak karara göre artırıma gidersiniz."