ADH Hormonu Nedir, Eksikliği Neye Sebep Olur?

Beyin tabanında Sella Turcica (Türk Eğeri) adı verilen kemik yapının içinde bulunan, bezelye büyüklüğünde bir salgı olan hipofiz bezinin arka kısmından salgılanan iki tür hormon bulunmaktadır. Bu salgı bezlerinden biri de ADH hormonudur. Vazopressin, yani diğer ismi ile antidiüretik hormonun kısaltması olan ADH hormonu, vücuttaki sıvı tutulumunu düzenleyerek kan basıncı konusunda denge sağlamaktadır.

Vücutta su seviyesi düştüğü an ADH hormonu salgılanmaya başlar. Bu hormon sayesinde böbrekler suyu tutmaktadır. Böbrek sağlığı için ADH hormonunun düzgün çalışması gerekmektedir. ADH hormonu, homeostaz açısından son derece mühim bir hormondur. ADH hormonu bu etkisiyle kan basıncında da önemli bir kilit role sahiptir.

ADH HORMONUNUN GÖREVİ VE ÖZELLİKLERİ

ADH hormonu, 9 farklı amino asitin birleşiminden meydana gelen bir oligopeptittir. Bu hormonu meydana getiren amino asitler; tirozin, glutamin, prolin, sistein, bir amino grubu, fenilalanin, arginin, asparagin ve bir karboksil grubudur.

ADH hormonun işlevi vücut sağlığı için oldukça önemli bir noktadadır. ADH hormonunun en önemli görevi, idrarla vücuttan atılan su kaybını önlemektir. ADH hormonu, böbreklerin vücuttan attığı su miktarını kontrol ederek, vücut bünyesinde tutulan su miktarının düzenlenmesine yardımcı olur. Vücuttaki kan hacmi azaldığı zaman, ADH hormonu salgılanmaya başlar ve bu durum da vücutta su tutulmasına neden olur. Bu sayede kan hacmi artırılmaktadır. Kan hacmi yükseldiğinde, ADH hormonunun salınımı durmaktadır. Bu durumun sonucunda idrar yolu ile su kaybı ve sonuç olarak kan hacminde bir azalma meydana gelmektedir.

Peki, ADH hormonunun fazla salgılanması durumunda ne olur? Fazla salgılanması ile iç organlardaki düz kasları daralmaktadır bu da o bölgede bulunan kanın vücudun daha önemli kısımlarına gitmesine sebebiyet vermektedir. Kişide heyecan, aşırı sevinç ve korku gibi duygu durumları hissedildiği zaman ADH hormonu salınımı uyarılmaktadır. Kişide bu gibi duygu durumları yaşandığında idrar miktarı azalmakta ve vücutta su tutumu artmaktadır. Hatta korku durumlarında idrara çıkamamanın nedeni de tam olarak budur. Bir süre vücutta biriken sıvı, ADH hormonu salınımını azaltmaya başlayacaktır. Bu durumda, korkunun hemen sonrasında ekstra bir idrara çıkmak ihtiyacının görülmesine sebep olmaktadır.

ADH HORMONU EKSİKLİĞİ

ADH hormonunun seviyesi düşünce böbreklerden çıkan su miktarı yükselmektedir. Kısacası idrar hacmi artmaktadır. ADH hormonu eksikliği bu durumda bazı sorunlara yol açabilmektedir. ADH hormonu düşüklüğünün sebep olabileceği bazı sorunlar şunlardır:

- İdrar miktarında artış

- Kan basıncında düşme

- Dehidrasyon

ADH hormonu eksikliğinin birçok sebebi vardır. Hatta fazla su içmek bile ADH hormonunda düşmeye neden olabilmektedir. ADH hormonu eksikliğinin sebep olabileceği ciddi hastalıklardan bir tanesi şekersiz diyabet olarak da adlandırılan Diabetes Insipitus'tur.  Şekersiz diyabet hastalığı, şeker hastalığına göre çok daha nadir olan bir hastalık türüdür. ADH hormonu eksikliği sebebiyle idrar yeterince konsantre olmadan atıldığı için kişinin vücudunda özellikle sodyum başta olmak üzere, elektrolit bozukluklara neden olmaktadır. Aşağıdaki şu etkenler ADH hormonu düşüklüğüne yol açabilmektedir:

- Çok fazla su içme

- ADH salınımını azaltan ilaç tüketimi

- Kaygı bozuklukları

- Kuru ağız sendromu

- Otoimmun kronik hepatit

- Şizofreni

- Şekersiz diyabet

- Hipotalamusun veya hipofiz bezinin hasar görmüş olması

ADH HORMONU EKSİKLİĞİ NASIL ANLAŞILIR?

Sık ve fazla idrara çıkmak ADH hormonu eksikliği belirtilerinin başında yer almaktadır. Sık idrara çıkmak günde 8 kereden fazla veya gece 2 kez ve daha çok idrara çıkma olayıdır. Miktar olarak ise günde 3 litreden fazla idrara çıkma ise fazla idrara çıkma olarak tanımlanmaktadır. İdrar miktarı ve sıklığı pek önemsenmeyen veya günlük hayatta dikkat edilmeyen bir konu olmakla birlikte, ADH hormonunun bir eksikliğinin göstergesi olabilmektedir. Bunun dışında ADH hormonu eksikliği belirtileri arasında şunlar yer almaktadır: 

- Ciltte kuruma

- Ani kilo kaybı

- Huzursuzluk

- Ateş

- Kusma

ADH HORMONU EKSİKLİĞİ NASIL GİDERİLMELİ?

ADH hormonunda eksiklik olması durumunda tedavi gerekmektedir. Peki, ADH hormonu eksikliği nasıl giderilir? ADH hormonu eksikliği tedavisinde ilk yapılması gereken şey rahatsızlığı olan kişinin bol sıvı takviyesi almasıdır. Çünkü tüketilen tüm sıvı, sık ve fazla idrara çıkma sebebiyle vücuttan hızlı bir şekilde atılmaktadır. Bunun yanı sıra ADH hormonu eksikliğinde uzman tavsiyesi ile bazı ilaçlar önerilebilmektedir. Bu ilaçların doktor kontrolü altında kullanılması önerilmektedir.

ADH hormonunun eksikliği hipofizde meydana gelen bir hasar sebebiyle ortaya çıkmışsa, buna yönelik bir tedavi hedeflenmelidir. ADH hormonu eksikliği hamilelikte ortaya çıkmış ise bu durumda sentetik hormon tedavisi ile ADH hormonu eksikliği giderilebilmektedir.

BİTKİSEL BİR ÇÖZÜMÜ VAR MI?

ADH hormonu eksikliğinin bitkisel tedavisi bulunmamaktadır. ADH hormonu eksikliğinin vücuda alınan sıvı miktarını azaltılmaktan ve reçete edilen ilaçları kullanmaktan başka herhangi bir özel bir tedavisi bulunmamaktadır.

ADH HORMONU HANGİ BESİNLERDE BULUNUR?

ADH hormonunun dengeli bir şekilde tutulması adına bazı yiyeceklerin tüketilmesi önerilmektedir. ADH hormonu hangi besinlerde bulunur sorusunun ise net bir cevabı yok. Çünkü ADH hormonunu direkt olarak içeren bir besin yoktur. Fakat ADH hormonunun dengeli çalışması için brokoli, avakado ve nar yardımcı besinlerdir.