ABD-Çin Dijital Savaşında Türkiye Hangi Tarafta Yer Almalı?

Haber365 Özel / Emre İliksiz

Çin ve ABD arasındaki geçtiğimiz yıldan beri gerilimi artan dijital veri savaşları devam ediyor. 5G altyapısındaki hakimiyeti, TikTok gibi dünyada popüler olan uygulamaları ve akıllı telefon gibi teknolojileri ile küresel dünyada söz sahibi olan Çin’e karşı Batı bloğunun endişesi devam ediyor.

ABD’nin sosyal medyadaki ve teknolojideki tekeline çomak sokan Çin’e karşı ilk kurşunu Trump ateşlemiş ve Çinli teknoloji devi Huawei’ye savaş açmıştı. Önce devlet kurumlarında bu markanın kullanılmasını yasaklayan ABD Başkanı, daha sonra dünya ülkeleriyle iletişime geçerek Huawei’nin kullanılmaması için görüşmeler yaptı. Bu görüşmelerden bazıları başarılı oldu, bazıları ise sürmekte.

ABD’NİN ÇİN’E KARŞI TEKNOLOJİK SAVAŞI

Sonuç olarak ABD’nin ve Trump’ın amacı Huawei’nin başka ülkelere 5G altyapılarını kurmasını engellemek ve Çin ürünlerinin olabildiğince az kullanılmasını sağlayarak veri erişimine engel olmak. Trump zaten kendi ülkesinde Huawei ve Tiktok’u ‘ulusal güvenlik kaygıları’ ile yasaklamıştı. Daha sonra TikTok ile mücadeleye giren ABD Başkanı, bu uygulamanın ABD operasyonlarının Oracle ve Walmart’e geçmesini sağlayarak TikTok Global çatı şirketinde %20’lik payı Amerikalılara kazandırmıştı. Şimdi ise hedefte oyun sektöründe önemli söz sahibi olan Tencent var. Sonrasında hangi Çinli şirkete göz kestirilecek, belli değil.

ABD’DEN TÜRKİYE’YE: ÇİN ÜRÜNLERİNİ KULLANMAYIN

ABD’nin Çin’in teknolojik açıdan globalleşmesini engellemek amacıyla görüştüğü ülkeler arasına Türkiye de eklendi. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Huawei başta olmak üzere Çinli şirketlerin Türkiye'deki faaliyetlerinin veri güvenliği için risk oluşturduğunu savundu. Eğer Çinli şirketlere bağımlılık artarsa ABD ile askeri işbirliğinin de tehlikeye gireceğini sözlerine ekledi.

Pompeo’nun ‘Çinli şirketlere bağımlılıkla’ kastettiği sözler aslında, Çin yerine ABD ürünlerinin kullanılması gerektiği. Son yıllarda yükselişe geçen Çinli teknoloji devleri, özellikle Huawei ve Xiaomi gibi şirketler, Apple ile rekabet haline girmişti. Huawei’ye gelen yasaklar nedeniyle akıllı telefon parçası üreticilerinin bu şirkete satış yapamaması sonucunda Huawei, 2020’de telefon pazarında küçülmüş ve dolayısıyla ABD’li şirketlerin pastadaki payı artmıştı.

‘ASKERİ İŞBİRLİĞİNE ZARAR VERİR’ TEHDİDİ

Devam eden açıklamalarında Pompeo, iletişim, savunma ve güvenlik ağlarının güvenli olduğundan emin olunması gerektiğinden bahsederek “Huawei’in Türkiye içinde ya da başka ülkelerde gittikçe artan faaliyetinden yalnızca askeri ve güvenlik iletişim ağları etkilenmeyecek. ABD verilerinin korunmasını sağlayacağız” açıklamalarını yaptı.

ABD verileri, Trump’un TikTok’a karşı olan mücadelesinde de temel etmendi. ABD’de milyonlarca vatandaşın Çin uygulamaları ve ürünlerini kullanması, ABD için gerçekten büyük bir endişe. Çünkü bu verilerle seçimlerin manipüle edebileceği bile açık bir gerçek olduğu gibi, ekonomik ve askeri amaçlarla kullanılması da olası. Bu yüzden ABD’nin askeri olarak ortak olduğu ülkeleri, Çin ürünlerini kullanmama konusunda sıkıştırmasının nedeni de daha anlaşılır. Huawei gibi Çinli şirketlerin başka ülkelerdeki varlığı, Amerikan şirketlerinin piyasalardaki hakimiyetine de darbe vuruyor.  

DÜNYA DİJİTAL OLARAK İKİ KUTBA BÖLÜNDÜ

Globalleşen ve dijitalleşen dünyada artık dünya iki ayrı kutba bölündü. Tıpkı dünya savaşlarındaki esas nedenin hammadde olması gibi bu savaşın hammaddesi de veriler. Kişisel veriler, kurumsal veriler ve daha fazlası. ABD ve Çin taraflarının ürettiği teknolojilerin ve ürünlerinin kullanılmasıyla doğru orantılı olarak iki taraf da hem ekonomik açıdan hem politik olarak kullanılabilecek bir güç elde ediyor. Yine her iki taraf da birbirlerinin karşısına taş koyarak savaşı kızıştırıyor.

TÜRKİYE, ÇİN TARAFINDA MI YOKSA ABD TARAFINDA MI OLMALI?

Peki, Türkiye bu teknolojik savaşta hangi tarafta olmalı. Çin mi yoksa ABD tarafı mı? Açıkçası üçüncü bir alternatif daha var ve Türkiye yıllardır bu amaçla yatırımlar ve stratejiler üretiyor. Azıcık teknolojiyi ve sanayiyi yakından takip eden herkes neden bahsedildiğini anlamıştır; Yerli ve Milli Teknoloji. Yerli ürünler, teknolojiler, yazılımlar ve sosyal medya gibi ihraç edilen her şeyin muadili olabilecek her şey, verilerin de ülke içinde kalmasını sağlıyor. Bu durum hem ABD’nin hem Çin’in işine gelmeyecek bir durum.   

Yerli sanayimizin ürettiği İHA, uçak, denizaltı, kara araçları ve silah sistemleri; hem askeri hem de ekonomik açıdan dışa bağımlılığı bitirmeye yönelik olduğu gibi Çin ve ABD gibi ülkelerinin veri savaşlarına da çomak sokuyor. Bu yüzden Çin ve ABD arasında bir taraf seçmek, Türkiye gibi gelişen bir ülke için artık bir zorunluluk değil.