Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş tüm dünyada yıkıcı etkilerini göstermeye devam ediyor. Rusya’nın başlattığı savaş emtia fiyatlarını da vurdu. Metal ve hammadde fiyatlarının zirveyi görmesiyle birlikte akıllara 5 kuruşun maliyeti ne kadar oldu? Sorusu geldi.
Metallerin hammadde olarak kullanıldığı sektörler sıkıntı yaşamaya devam ediyor. Savaş yıkıcı etkisini her alanda gösterirken, metallerin kullanıldığı bozuk para üretimi de merak konusu oldu. Bozuk para üretiminde kullanılan bakır, nikel ve çinko gibi metallerin fiyatlarının son yılların en yüksek seviyelerine ulaşması birçok sektörü olumsuz etkiledi.
Üretilen 1 kuruş, 5 kuruş, 10 kuruş, 25 kuruş, 50 kuruş ve 1 liranın maliyeti, para değerlerinin çok üzerinde yer aldı. 1 kuruşun üretim maliyeti 55 kuruşa ulaşırken, 50 kuruşun üretim maliyeti yaklaşık üç katı olan 1 lira 47 kuruşa ulaştı. 1 liranın üretim maliyeti 1 lira 78 kuruşa ulaştı.
1 kuruşun maliyeti, Ekim ayından itibaren yüzde 111 artarken, 5 kuruşun maliyeti yüzde 124 arttı. 10 kuruşun maliyeti yüzde 119 artarken, 25 kuruşun maliyeti yüzde 123, 50 kuruşun maliyeti yüzde 122 ve 1 TL'nin maliyeti ise yüzde 125’e zamlandı.
Konuya ilişkin konuşan CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalım, paranın havaya atılıp yere düşünceye kadar değer kaybettiğini söyledi. Madeni paralarının maliyetinin artış nedeninin daha önceden dolar kuru nedeniyle olduğunu belirten Yalım, şu anda bu artışın nedeninin Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaşın etkileri olduğunu söyledi. Savaşın Londra Borsası'ndaki metal fiyatlarını arttırdığını ve bu nedenle de madeni para fiyatlarının arttığını söyledi.
“Konunun üzeri örtülüyor!”
Özkan Yalım, konuyu Darphane Genel Müdürlüğü'ne sorduğunu fakat ‘ticari sır’ denilerek kendisine konuyla alakalı hiçbir bilgi verilmediğini belirtti. Madeni paralara harcanan maliyetlerin paraların fiyatından daha fazla olduğunun kanıtının Merkez Bankası’nın çıkıp herhangi bir yalanlama yapmaması olduğunu söyleyen Yalım, ticari sır denilerek konuların üzerinin örtüldüğünü söyledi.
CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalım, 1924 yılında Türkiye’de ilk madeni paranın basıldığını söyleyerek, 100 para, 5 kuruş ve 10 kuruş madeni paralara, 1925'te 25 kuruş eklendiğini söyledi.
Darphane Genel Müdürlüğü'nden alınan bilgilere göre, 1940 yılında basılan 10 paranın yüzde 85'inin bakır, yüzde 5'inin nikel, yüzde 10'unun ise altından oluştuğunu belirten Yalım, o dönemde 10 paranın ağırlığı 4,20 gram olduğunu belirtti. Özkan Yalım, 10 paranın bugünün şartlarında imal etmeye kalkılsa içinde 0,69 kuruş bakır ve 0,81 kuruş nikel olacağını ve bunun maliyetinin tam 1,5 TL olacağını söyledi. Yalım ayrıca, paranın içindeki yüzde 10 altının 18 ayar olduğunu varsayarsak içindeki 0,42 gram altının değerinin 281,4 TL olacağını ve 10 paranın toplam maliyetinin 282,9 TL’ye ulaşacağını da sözlerine ekledi.